Carbolineum, de enige echte

De originele carbolineum, zoals die vroeger gebruikelijk was, is al weer vele jaren vanwege risico's voor de gezondheid verboden. Het werd gebruikt als insecticide en om hout te beschermen tegen schimmels en rot. Carbolineum wordt verkregen door middel van destillatie van steenkoolteer. Menige schuur en schutting is er vroeger mee behandeld. Sinds het verbod zijn er vervangende produkten in de markt, die echter de kwaliteit van de oorspronkelijke carbolineum niet kunnen evenaren.

Waarschuwing

• Carbolineum bevat kankerverwekkende stoffen en kan brandwonden veroorzaken, bij contact met de huid.
• Niet verwerken in de zon. Door de schittering veroorzaakt het "zonnebrand" en als je toch eigenwijs bent, lijkt het de volgende dag alsof je urenlang onbeschermd op het strand in de zon hebt gelegen.
• De verwerking moet dan ook bij bewolkt weer gebeuren. Ondanks dat is, vanwege de schittering van de carbolineum, het dragen van een goede zonnebril, handschoenen en een shirt met lange mouwen zeer verstandig.
• Verwerken of maken van dit produkt is voor eigen risico.

Bruine carbolineum

Bruine carbolineum is eigenlijk heel simpel van samenstelling en in een oude afgedankte keukenmachine eenvoudig te maken. Hieronder staan drie samenstellingen vermeld (bron: Mengen & Roeren 1930)

Groene carbolineum

De groene variant is complexer van samenstelling, als je hem tenminste redelijk lichtecht wilt hebben. Hieronder vind je een oud fabrieksrecept.

Recept
Je maakt eerst de kleurstof en dat doe je als volgt:
Hiervoor heb je nodig, twee ketels gevuld met resp. 70 en 100 liter gedestilleerd of gedemineraliseerd water.

Los 5 kg vast natriumhydroxyde en 10 kg ammoniaksoda op in de ketel met 70 liter water. Breng de oplossing aan de kook en voeg 100 kg fijngemalen colophonium toe. Kookt de massa tot er een egale zeepoplossing is ontstaan.

Vervolgens los je in de ketel met 100 liter water 10 kg van de kleurstof azinggroen op. Deze oplossing voeg je vervolgens, onder goed roeren, bij de zeepoplossing in de andere ketel.

Laat het mengsel tot 50° C afkoelen en voeg, beetje bij beetje, wat van een 10-pcts aluinoplossing toe. En wel zoveel tot er geen neerslag meer gevormd wordt. Die neeslag is de uiteindelijke kleurstof, die je in de carbolineum gaat gebruiken.

Verzamel de neerslag uit de vloeistof en pers het water er zoveel mogelijk uit. Na droging kun je het fijn malen en heb je een groen kleurpoeder, welke in teerolie moet worden opgelost.

Je maakt eerst een sterke oplossing, door bijvoorbeeld 10 kg van de kleurstof op te lossen in 25 kg teerolie. Daarbij verwarm je de massa tot 100°-105℃ (au-bain-marie). Als de massa voldoende is afgekoeld, kun je hem met extra teerolie verdunnen, tot de gewenste groene kleur. Je hebt nu groene carbolineum gemaakt, welke vrij goed lichtecht is.

Het kan ook veel simpeler, door een anilinekleurstof die in vet oplosbaar direct in de teerolie op te lossen. Deze groene carbolineum is echter aanmerkelijk minder lichtecht.