techniek en Dhz

Carbolineum, de enige echte

De originele carbolineum, zoals die vroeger gebruikelijk was, is al weer vele jaren verboden. Het werd gebruikt als insecticide en om hout te beschermen tegen schimmels en rot. Menige schuur en schutting is er vroeger mee behandeld. Daar moest je nog mee oppassen ook, want de vloeistof kon brandwonden veroorzaken, bij contact met de huid. Het verwerken van carbolineum in de zon was ook niet aan te raden. Door de schittering veroorzaakte het "zonnebrand" en als je toch eigenwijs was geweest en in de zon toch de kwast ter hand had genomen, leek het de volgende dag alsof je urenlang onbeschermd op het strand in de zon had gelegen. De verwerking moest dan ook bij bewolkt weer gebeuren. Ondanks dat was, vanwege de schittering van de carbolineum, het dragen van een goede zonnebril en een shirt met lange mouwen zeer verstandig.

Wikipedia schrijft: Carbolineum (Latijn: carbo = kool en oleum = olie), vaak aangeduid als creosootolie, teerolie en carbo(l) en foutief ook vaak als 'carboleum', is een dun stroperige, roodbruine vloeistof die wordt verkregen door middel van destillatie van steenkoolteer. Het klassieke houtverduurzamingsmiddel is vanaf het einde van de 20ste eeuw in veel Europese landen vanwege risico's voor de gezondheid verboden. Sindsdien zijn er vervangende produkten in de markt, die echter de kwaliteit van de oorspronkelijke carbolineum niet kunnen evenaren.

Oude fabrieksrecepten

Hieronder staan een aantal oude fabrieksrecepten van de originele carbolineum, in de kleuren bruin en groen. De recepten stammen uit de jaren 30 en zijn overgenomen uit Mengen & Roeren, een standaardwerk vol verzamelde fabieksrecepten uit de dertiger jaren. De boeken bevatten een schat aan informatie en zijn gratis te downloaden als pdf. Klik op de link en ze openen in een nieuw scherm.
Mengen & Roeren Deel 1 (pdf)
Mengen & Roeren Deel 2 (pdf)
Waarschuwing:
De verkoop van de originele carbolineum is in een aantal landen, waaronder het onze, verboden en dat is niet zonder reden. Het bevat kankerverwekkende stoffen en kan brandwonden veroorzaken bij aanraking met de huid en bij verwerking in de zon, door het proces van fototoxiciteit. Verwerken of maken van dit produkt is voor eigen risico.
Let op! Zonnebril op!

Bruine carbolineum

Bruine carbolineum is eigenlijk heel simpel van samenstelling en in een oude afgedankte keukenmachine eenvoudig te maken. Hieronder staan drie samenstellingen vermeld.
Bruin
Creosootolie 1 dl
Petroleum 1 dl
Donkerbruin
Zware teerolie 8-9 dl
Stearinepek 2-1 dl
Voor pissoirs
Zware teerolie 9 dl
Ruwe kresol 1 dl

Groene carbolineum

De groene variant is complexer van samenstelling, als je hem tenminste redelijk lichtecht wilt hebben. Hieronder vind je een oud fabrieksrecept.

Recept
Je maakt eerst de kleurstof en dat doe je als volgt:
Hiervoor heb je nodig, twee ketels gevuld met resp. 70 en 100 liter gedestilleerd of gedemineraliseerd water.

Los 5 kg vast natriumhydroxyde en 10 kg ammoniaksoda op in de ketel met 70 liter water. Breng de oplossing aan de kook en voeg 100 kg fijngemalen colophonium toe. Kookt de massa tot er een egale zeepoplossing is ontstaan.

Vervolgens los je in de ketel met 100 liter water 10 kg van de kleurstof azinggroen op. Deze oplossing voeg je vervolgens, onder goed roeren, bij de zeepoplossing in de andere ketel.

Laat het mengsel tot 50° C afkoelen en voeg, beetje bij beetje, wat van een 10-pcts aluinoplossing toe. En wel zoveel tot er geen neerslag meer gevormd wordt. Die neeslag is de uiteindelijke kleurstof, die je in de carbolineum gaat gebruiken.

Verzamel de neerslag uit de vloeistof en pers het water er zoveel mogelijk uit. Na droging kun je het fijn malen en heb je een groen kleurpoeder, welke in teerolie moet worden opgelost.

Je maakt eerst een sterke oplossing, door bijvoorbeeld 10 kg van de kleurstof op te lossen in 25 kg teerolie. Daarbij verwarm je de massa tot 100°-105℃ (au-bain-marie). Als de massa voldoende is afgekoeld, kun je hem met extra teerolie verdunnen, tot de gewenste groene kleur. Je hebt nu groene carbolineum gemaakt, welke vrij goed lichtecht is.

Het kan ook veel simpeler, door een anilinekleurstof die in vet oplosbaar direct in de teerolie op te lossen. Deze groene carbolineum is echter aanmerkelijk minder lichtecht.

HEBBEN

Gerelateerde links

 
Op deze website zijn delen van de boeken: Mengen en Roeren uit de jaren 30 opgenomen met een schat aan informatie.
Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde
stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met chemische stoffen of van het opvolgen van recepten op deze website.
Wees voorzichtig met chemische stoffen. Lees!
disclaimer | w3schools | GFDL | pixabay | pexels |pinterest | pxhere.com | unsplash.com | SnitsFM
copyright © 2024 -
vindikhier.nl - all rights reserved