Techniek van het emailleren

Emailleren van metalen

Emailleren is het opsmelten van een laag glasachtige massa. De kwaliteit van het geëmailleerde eindprodukt is afhankelijk van:

• De kwaliteit van het emaille zelf.
• De ondergrond moet absoluut schoon, roestvrij en vetvrij zijn.
• De juiste werkmethode.

Industriële processen bij ijzer en staal
Bij onderstaande methode word een electrische oven gloei-oven gebruikt, maar emailleren van kleine voorwerpen met een gasbrander met vlam is ook een gebruikte methode. Gebruikelijk is om het metaal te verhitten totdat het gloeit, zodat het geheel na afloop hiervan geheel schoongebrand is. Het is dan ook belangrijk dat voorwerpen in de oven vrij hangen of liggen en elkaar niet raken. Zo komen alle oppervlakken volledig in aanraking met lucht en worden vet en andere vervuiling volledig weggebrand. Dit alles komt vrij precies, want te lang branden veroorzaakt oxidatie, ofwel roest. Daarna volgt het verder ontvetten met een kokende soda-oplossing, loog of potas. Na het ontvetten afwassen met schoon water en direct hierna starten met het emailleren.

Roest verwijderen
Roest bij grotere voorwerpen wordt gedaan door zandstralen, of bij kleinere voorwerpen, na het ontvetten, door dompelen in verdund zoutzuur of verdund zwavelzuur.

Het maken van emaillepoeder en de voorbereiding

• De grondstoffen voor het te maken emaillpoeder worden intensief gemengd, dat bevorderd later het smeltproces. En daarnaast zeer fijn gemalen.
• Dit poeder wordt nu verhit en, onder toevoeging van borax, in zo kort mogelijke tijd gesmolten, totdat de massa voldoende homogeen is. Te lang verhitten maakt de massa onbruikbaar.
• Na afkoeling wordt de ontstane glasmassa opnieuw vermalen tot poeder. Dit poeder wordt "Frit" genoemd. De fijnheid is afhankelijk van de toepassing en de manier waarop het emaille later wordt opgebracht. Ofwel, wordt het gebruikt voor sieraden of om pannen van een laag emaille te voorzien.
• Het frit wordt nu met water en een kleine hoeveelheid witte klei tot een dunne pap aangeroerd. Deze pap wordt dan door opstrijken of door dompelen op het te emailleren voorwerp in een gelijkmatig dikke laag opgebracht. Deze pap moet nu zeer bepaalde eigenschappen bezitten. De toevoeging van 5 tot 10 % plastische klei maakt de pap te dun en ze hecht niet voldoende op het ijzer. Men voegt nu een uitvlokkingsmiddel toe, waarvoor men gewoonlijk borax neemt, voor deklagen magnesiumsulfaat. Voor de grondlagen wordt borax gebruikt, omdat alle andere zouten het ijzer doen roesten.
• De methode van emailleren, opbrengen of dompelen, is bepalend voor de dikte van de gemaakte pap.
• Een andere methode is het opstuiven van het droge materiaal op het bevochtigde voorwerp. Dit wordt vooral voor grote voorwerpen van gietijzer en voor chemische apparaten gebruikt.

Bakproces van emaille

• De voorwerpen worden zo in de droogoven geplaatst, dat de luchtcirculatie goed is en er geen druppels condenswater over het emaille lopen, welke strepen veroorzaken.
• Eén verkeerde stoot, en het emaille kan losspringen. En dat zie je pas na het branden. Oppassen dus!
• Voorwerpen worden in de oven op scherpe ijzeren punten geplaatst, voor zo weinig mogelijk contact.
• De voorwerpen zo veel mogelijk van gelijke grootte en dikte. Dit is belangrijk voor de tijdsduur van het branden.
• De grote van de voorwerpen en de samenstelling van de emaille zijn bepalend voor de brandtemperatuur in de oven.

Kleine voorwerpen en die van wit emaille worden gebruikelijk in moffelovens gebrand, grotere voorwerpen en die van donker emaille in open vlamovens.