Glas door de historie heen

Onderkoelde vloeistof

Het glas bestaat dus steeds uit een mengsel van een zeer groot aantal silicaten. Hierdoor is het te verklaren dat het gesmolten glas bij het afkoelen niet kristalliseert en glasachtig blijft. We moeten aannemen, dat de verschillende verbindingen de kristallisatiesnelheid van weerszijden sterk vertragen. Dat deze neiging tot kristalliseren nog bestaat, zien we duidelijk wanneer op een glasfabriek een grote hoeveelheid glas tot een blok gegoten wordt en dus slechts zeer langzaam af kan koelen. Hier vindt men na een paar weken alleen gekristalliseerd materiaal en dus eigenlijk geen glas meer. Ieder glasblazer kent het verschijnsel, dat wanneer men oud glasbuis voor de blaasvlam verwerkt, de neiging tot kristalliseren groot is en men dikwijls een oude glasbuis niet eens kan buigen.

Glas moeten we dus als een onderkoelde vloeistof opvatten, waarvan de taaiheid zo groot geworden is, dat ze de indruk maakt van een vaste stof. Wanneer we glas lange tijd juist op de temperatuur houden waarbij het week wordt, vormt zich een groot aantal kleine kristallen, het glas wordt ondoorschijnend, het ontglaast en het lijkt nu op porcelein. Door dit ontglaasde glas tot tegels te persen, verkrijgt men een zeer fraaie wandbekleding.

Door het hete glas plotseling in hete olie te dompelen, wordt het glas uiterst hard; dit glas breekt niet gemakkelijk, door een kras echter kan het plotseling in een groot aantal kleine stukjes uit elkaar springen, juist als de bekende glastranen, die men verkrijgt door een druppel gesmolten glas in water te laten vallen

Voor het maken van wit glas gaat men van grondstoffen uit, die zo weinig mogelijk ijzer bevatten. Door toevoegen van andere kleurende metaaloxyden wordt de groene kleur van het ijzer door complementairwerking opgeheven. Voor de gekleurde glazen voegt men opzettelijk kleurende metaaloxyden toe, voor ondoorzichtige glassoorten neemt men verbindingen, die in de glassmelt onoplosbaar zijn, bijvoorbeeld voor wit melkglas het tinoxyde.

Door toevoegen van de verschillende metaaloxyden is het mogelijk de eigenschappen van glas tot in het oneindige te varieren en het is dus steeds mogelijk een soort glas te vinden, die voor een bepaald doel het meest geschikt is.

De bekendste kunstmatige edelsteen is de robijn, die gemaakt wordt door een fijn poeder dat uit zuiver aluminiumoxyde en 2 % chroomoxyde bestaat binnen door een knalglasvlam op een stift van vuurvaste massa te blazen. Het poeder smelt hierbij en stolt op de vuurvaste stift waarbij onmiddelijk een kristal ontstaat, dat door het nieuw toegevoerde gesmolten poeder steeds verder groeit. Tenslotte heeft men dus een kristal verkregen, dat bij het afkoelen dikwijls stukspringt en tot sierstenen geslepen kan worden.