Schoonheidsmiddelen en drogerijen en meer...

In de volgende eeuwen vinden we een groter aantal werken, die gewoonlijk op bijna ieder gebied iets brachten en waarin tussen heelkundige wetenschappen, cosmetische voorschriften en kookboekrecepten eigenlijk geen onderscheid gemaakt wordt. Toch vinden we hier vele juiste voorschriften, tenminste wanneer men de opgegeven recepten van de hoogdravende beschrijvingen en de vele nutteloze toevoegingen ontdoet. In het begin van de 19e eeuw vinden we dan enkele boeken met voorschriften, die de overgang vormen tot onze moderne werkelijk wetenschappelijke publicaties.

In het algemeen is het zeer moeilijk een scherpe grens te trekken tussen schoonheidsmiddelen en geneesmiddelen. Men mag nooit vergeten, dat de huid een van onze belangrijkste organen is, welker betekenis voor onze algemene gezondheid gewoonlijk sterk onderschat wordt.

Het is een groot geluk dat de natuur onze huid met zoveel verschillende afweermiddelen bedacht heeft, dat het slechts bij uitzondering gelukt deze krachten te doen uitputten. Wanneer men de huid dan ook zo ver mishandeld heeft, dat ze hierop antwoordt door te staken, dan is een algemeen onwelzijn het gevolg. Het is duidelijk, dat men hier met de gewone middeltjes niets meer goed kan maken en het hoog tijd is naar een huidarts te gaan. Van alle huidmiddelen, die zonder arts gebruikt worden, moet men verlangen, dat ze ten minste onschadelijk zijn. Hiervoor is het noodzakelijk in ieder geval volkomen zuivere stoffen te gebruiken. In het algemeen doet men het best de chemicaliën en stoffen, die men voor het maken van schoonheidsmiddelen gebruikt, zo zuiver te gebruiken, dat men ze desnoods ook zou kunnen eten. Immers de huid neemt een groot aantal stoffen direct op en brengt ze in het bloed, juist zoals onze spijsverteringsorganen dit doen.

Op dezelfde wijze worden de meeste in water oplosbare verbindingen door de huid opgenomen, met uitzondering van de verbindingen, die met het eiwit der huid een onoplosbare stof geven. Hiertoe hoort bijvoorbeeld het looizuur, dat met de levende huid juist als met de dode huid leder vormt. Hiervan maakt men bijvoorbeeld bij het behandelen van brandwonden gebruik. Bij een huid verbranding is een deel van het huideiwit door de hoge temperatuur gedood en net als alle dode organische stof gaan deze huidbestanddelen bederven. Hierbij ontstaan giftige verbindingen, die dan door de gezonde huid naar binnen getransporteerd worden. Wanneer men er nu met behulp van een looizuuroplossing voor zorgt, dat er tussen dode en gezonde huid een ondoorlaatbare laag ontstaat, dan wordt het gif naar buiten afgestoten, het lichaam blijft gezond en de wond geneest veel vlugger.

Ook vetten worden zeer gemakkelijk opgenomen, vooral wanneer ze in water fijn verdeeld, dus geëmulgeerd zijn. Om deze reden maakt men bijna alle huidcrêmes in de vorm van een emulsie. Echter alleen echte vetten worden opgenomen, vaseline en paraffine-olie als vreemde koolwaterstoffen worden door de huid afgestoten. Een zalf met veel vaseline kan dus alleen dienen om de huid tegen uitwendige invloeden te beschermen en moet later weer afgewassen worden.

De mens was tot voor korte tijd voor het behandelen van ziekten en de onaangename gevolgen van ziekten geheel op de stoffen aangewezen, die de natuur hem bood. Geleid door een absoluut zeker instinct is de mens er in geslaagd voor een groot aantal ziekten planten en kruiden te vinden, die gunstig op het verloop van de ziekte inwerken en het natuurlijke weerstandsvermogen van het lichaam verhogen. De pharmaceutische industrie moest zich na het ontstaan eerst langen tijd beperken tot het vervaardigen van uittreksels en mengsels van geneeskrachtige kruiden. Eerst in den laatste tijd is men er in geslaagd door synthese, dus door opbouw uit kunstmatig vervaardigde stoffen, geneesmiddelen met buitengewone eigenschappen te maken. Men behoeft slechts aan de preparaten te denken, die tegen allerlei besmettelijke ziekten en vooral tegen tropische ziekten gebruikt worden en die het in vele gevallen eerst mogelijk maakten, bepaalde gebieden in de tropen te bewonen.

Hiernaast mag men niet vergeten, dat ook menig bijna vergeten volksmiddel bij bepaalde ziekten zeer gunstig werkt. In het algemeen is het noodzakelijk deze eenvoudige middelen onmiddellijk na het eerste optreden van onaangename verschijnselen toe te passen. Veel geneeskrachtige kruiden dienen ook alleen als voorbehoedmiddel gebruikt te worden.

Vooral in likeur vinden we dikwijls extracten van uitgesproken geneeskrachtige kruiden, die bij storingen in de spijsvertering een gunstige invloed hebben.