Zeep en reinigingsmiddelen
Industriële recepten van vloeibare zeep tot kwastenreiniger
Voor het schoonmaken van alle voorwerpen, waarmee we in het dagelijkse leven in aanraking komen, wordt een ontzaglijk groot aantal preparaten in de handel gebracht, gedeeltelijk onder zeer fraaie fantasienamen, die echter allemaal zeep, alkaliën of oplosmiddelen bevatten. In de meeste gevallen is zeep in een of andere vorm het hoofdbestanddeel, in enkele gevallen zijn het de nieuw ontdekte zouten, die zeer ernstige eigenschappen hebben. Oplosmiddelen worden voor huishoudelijke doeleinden slechts zelden toegepast, bijna alleen als vlekkenwater. De hieronder vermelde zeeprecepten zijn puur industriële recepten.
Vloeibare zeep
Men kan uitgaan van een mengsel van een derde deel cocosvet en twee derde deel sojaboonenolie, Men verzeept bijvoorbeeld:
|
Sojabonenolie |
10,75 dl |
Cocosvet |
5 dl |
Kaliloog van 50° Bé |
7,87 dl |
De gevormde zeep wordt in 77 dl water opgelost, waaraan met 0,5 dl potas toegevoegd heeft.
Een andere zeep kan men maken van:
|
Cocosvet |
10,75 dl |
Ricinusolie |
5 dl |
Kaliloog van 50° Bé |
7,48 dl |
De zeep wordt in 76 dl water opgelost, waaraan met 0,5 dl potas toegevoegd heeft.
of:
|
Cocosvet |
8,5 dl |
Oliezuur |
5 dl |
Kaliloog van 50° Bé |
7,3 dl |
Na verzeping lost men de zeep in 77 dl water en 0,5 dl potas op.
Bij deze soort verzeping zie je, dat na het mengen van de verschillende bestanddelen de temperatuur slechts zeer langzaam stijgt.
Bij de lage temperatuur verloopt de verzeping zeer langzaam en er komt dus weinig warmte vrij. Naarmate de temperatuur stijgt verloopt het verzepingsproces sneller en hierdoor komt weer meer warmte vrij. Men ziet dan dat wanneer de temperatuur van ongeveer 65℃ bereikt is, de temperatuur zeer snel tot ongeveer 85℃ stijgt. Bij deze temperatuur wordt nu het grootste deel van het vet verzeept en de hoeveelheid warmte, die vrij komt, wordt van nu af aan weer minder, daar niet zo veel onverzeept vet meer aanwezig is. De temperatuur stijgt nu nog langzaam tot 94 à 96℃, waarna de ketelinhoud begint af te koelen. Bij dit punt mogen slechts nog sporen onverzeept vet aanwezig zijn. Is er nog te veel vrij vet in de zeep, dan moet dit door krachtig roeren tot verzeping gebracht worden.
In het begin is de massa in de ketel zeer dik, wordt dan meer dunvloeibaar en bij het verder verzepen wordt de massa dan weer dik. Op dit punt zet men het roerwerk gedurende enige minuten stil en men onderzoekt de zeep op vrij vet en vrije loog. De zeep moet op dit punt op de tong een scherpe bijtende smaak hebben. In het laboratorium kan men de onderzoeking natuurlijk precies uit laten voeren. Een kleine hoeveelheid zeep wordt in water opgelost.
De oplossing moet geheel helder zijn; een troebele oplossing duidt op onverzeept gebleven vet. Indien men te weinig loog gebruikt heeft, vindt men in dit geval geen loog meer en men moet het ontbrekende als loog van 30° Bé nog toevoegen. Door roeren wordt de verzeping dan beeindigd. Dit kan voorkomen wanneer de kaliloog door te lang staan uit de lucht koolzuur opgenomen heeft en dus gedeeltelijk uit potas, kaliumcarbonaat, bestaat.
Tenslotte moet de zeep een kleine overmaat van loog bevatten.
Wanneer de overmaat loog te groot is, moet het teveel geneutraliseerd worden. Hiertoe voegt men aan de zeep de berekende hoeveelheid cocosvet of beter nog oliezuur toe. Na ongeveer 15 minuten roeren neemt men weer een proefje en kijkt of de zeep nu goed is.
Een op deze wijze gekookte zeep bevat ongeveer 65% vetzuur. Door met de drievoudige hoeveelheid zacht water te verdunnen verkrijgt men een vloeibare zeep met ongeveer 16% vetzuur. Bij een goed gekookte grondzeep is deze vloeibare zeep dan practisch neutraal. Daar ook de kleinste hoeveelheid onverzeept vet in een vloeibare zeep zeer onaangenaam is, verzeept men dikwijls met een overmaat loog, verdunt de zeep en neutraliseert nu de te sterk alkalische vloeibare zeep met zure Turksch-roodolie. Hiermede verloopt de neutralisatie ogenblikkelijk en volledig.
Een vloeibare zeep met minder vetzuur kan men maken door de zeep met suikeroplossing te verdunnen.
Fabricatie
De fabricatie van deze shampoo's, waarvoor men natuurlijk vele andere vetcombinaties gebruiken kan, geschiedt het beste in een geëmailleerde ketel die dubbelwandig is en met stoom van enige atmosferen verwarmd kan worden. De vetten worden eerst gesmolten en op 70-80℃ verwarmd en dan met de kaliloog van 38gr Bé verzeept. Na volledige verzeping wordt het gehalte aan vrije loog op 0,05 tot 0,15% Na
20 gebracht.
Hierna wordt de zeep met condenswater of gedistilleerd water verdund, de glycerine wordt toegevoegd en men laat afkoelen.
Tenslotte voegt men het parfum en eventueel medicamenten toe en doet de zeep in hoge reservoirs waarin de verontreinigingen kunnen bezinken. De heldere zeepoplossing wordt dan na enige tijd afgetapt. Het klaren van de zeep moet bij zo laag mogelijke temperatuur plaats vinden om te voorkomen dat de zeep later bij koud weer troebel wordt. In het algemeen verkrijgt men, door met een ½- tot 1-pcts potasoplossing te verdunnen, zepen, die gemakkelijk helder worden.
Voor enige soorten zeep wordt voor het kleuren nog pigment gebruikt, dus onoplosbare verfstof. Deze moeten natuurlijk ook onder invloed van alkali niet verkleuren. Het zijn dan ultramarijnblauw, vermiljoen en ijzeroxyderood.
De vaste bijna watervrije zepen kan men kleuren met kleurstoffen, die in water of in olie oplosbaar zijn, de vloeibare zeepen kleurt men steeds met in water oplosbare kleurstoffen. De hoeveelheid, die men nodig heeft, is gewoonlijk zeer klein. Men mag niet vergeten dat de kleurstof in de zeep gewoon opgelost is en niet, zooals bij het verven van weefsels geschiedt, chemisch gebonden wordt. Zeep met te veel kleurstof zal dus afgeven.
De volgende kleurstoffen worden gebruikt: rhodanine, cyaninegroen, metanilgeel, alizarineblauw , Bismarckmetanilgeel, alizarineblauw , Bismarckbruin, fluoresceïne, violamine, zuur violet, enz. Nu zijn de kleuren, afhankelijk van de fabriek die de kleurstoffen maakt, steeds iets verschillend. In het algemeen bestelt men de kleurstof onder opgave van de gewenste tint en precies het doel waarvoor de kleurstof gebruikt moet worden. Hierdoor alleen is het mogelijk steeds de juiste soort te krijgen. De kleurstoffabrikanten weten precies voor welke doeleinden een bepaalde soort kleurstof geschikt is.
Vloeibare handwaszeep
Voor het wassen van zeer vuile handen maakt men zepen, waaraan oplosmiddelen voor vet toegevoegd worden. Deze soort zeepen worden bijvoorbeeld in garages en fabrieken zeer graag gebruikt. Die met pine-oil zijn bovendien ontsmettend. Gewoonlijk gaat men uit van een zuivere cocoszeep, soms gemengd met een andere zeep van plantaardige olie, en verdunt met zoveel water als met de prijs overeenkomt. Wanneer vloeibare zeep sterk met water verdund wordt, moet men spiritus, suiker of glycerine toevoegen om het vriespunt te verlagen, daar de zeep anders in de winter niet getransporteerd kan worden. Bovendien blijft de zeep met deze toevoegingen beter in oplossing en de zeep blijft dus helder.
Pine-oil zeep
(dennenoliezeep)
Cocosvet |
160 dl |
Kaliumhydroxyde (89%) |
46 dl |
Pine-oil |
40 dl |
Water |
754 dl |
Het cocosvet wordt op 80-85℃ verwarmd. Het kaliumhydroxyde wordt in zoveel water opgelost, dat men een 20-pcts kaliloog verkregen heeft. De helft van de loog voegt men nu onder roeren bij het verwarmde vet.
Zodra de loog zich goed met het vet verbonden heeft voegt men de rest van de loog en langzamerhand ook de rest van het water toe.De zeep wordt minstens 2 tot 3 uur onder goed roeren op 80 tot 85℃ gehouden.
De oplossing wordt tenslotte goed afgekoeld en koud gefiltreerd. Hierna wordt de pine-oil onder roeren langzaam met de zeepoplossing gemengd.
Vintage zeepattributen
Vloeibare huishoudzeep
met dennenolie
Oliezuur (zuurgetal 194) |
61,6 dl |
Colophonium (zuurgetal 165) |
61,6 dl |
Natriumhydroxyde 85% |
18,7 dl |
Pine-oil |
133,0 dl |
Trinatriumfosfaat |
26,7 dl |
Water |
700,8 dl |
Het oliezuur en het colophonium worden samengesmolten en tot 80℃ verwarmd. Het natriumhydroxyde wordt in zoveel water opgelost, dat een 20-pcts natronloog verkregen wordt en men voegt de helft van de loog bij het vetzuurharsmengsel. De rest van het water, waarin men het trinatriumfosfaat opgelost heeft, wordt aan de zeepemulsie toegevoegd, alles onder goed roeren. De temperatuur laat men nu tot 60℃ dalen en voegt onder sterk roeren de rest van de loog toe. Men roert nog 15 minuten door. Nadat alles volledig verzeept is, voegt men de pine-oil toe en roert nog enige minuten goed door.
Deze vloeibare zeep is betrekkelijk donker van kleur, afhankelijk van de kwaliteit van het vetzuur en van de hars, is echter uiterst geschikt voor het reinigen van linoleum, rubbervloeren, terrazzo- en geschilderde vloeren.
De zeep verwijdert zeer gemakkelijk vette resten, neemt onaangename geuren weg en tast verf en ander materiaal niet aan. De zeep is zeer goedkoop te fabriceren en is in het gebruik ook goedkoop. Men mengt ongeveer 100 tot 150 g op een emmer heet water.
Zeeppoeder
met dennenolie
Oliezuur (zuurgetal 195) |
50 dl |
Colophonium (verz.get. 165) |
50 dl |
Natriumhydroxyde |
|
(100-pcts) |
13,3 dl |
Pine-oil |
100 dl |
Soda (58-pcts) |
737 dl |
Water |
4,7 dl |
Het oliezuur en het colophonium worden samengesmolten en op 80℃ verwarmd. Het natriumhydroxyde wordt in het water opgelost. Bij 60℃ verzeept men nu het zuurmengsel met de loog. Na het toevoegen van de gehele hoeveelheid loog roert men voorzichtig tot alles verzeept is. Hierna lost men de zeep in de pine-oil op door de pine-oil bij de zeep te voegen en mengt dan de soda met de zeep in een mengapparaat.
Dit zeeppoeder is buitengewoon geschikt voor het schoonmaken van vuile vette vloeren, zooals in garages en fabrieken vaak het geval is. Vooral vloeren van beton worden hiermee zeer schoon. Bovendien is de reuk van de pine-oil, die blijft hangen, niet onaangenaam. Minder aangename luchtjes worden door de geur van de pine-oil overdekt. Bovendien maakt dit zeeppoeder de vloer niet glad.
Het poeder kan op de vloer gestrooid worden. Hierna wordt deze met een gieter of een waterslang nat gemaakt en dan met een bezem geschrobd of men lost het poeder in warm water op.
Huishoudzeep
Manilla-cocosvet |
50 dl |
Stearinezuur |
450 dl |
Vast natriumhydroxide |
75 dl |
De vetten worden gesmolten en de vaste loog wordt in water opgelost tot een oplossing met een s.g. van 1,116 verkregen is. De loog wordt nu langzaam bij het gesmolten vet gevoegd en de gehele massa wordt tot koken gebracht. Naarmate de loog door het vet opgenomen wordt, voegt men de loog langzamerhand toe tot al het vet verzeept is.
De zeep wordt dan met vast keukenzout uitgezouten, opnieuw gekookt en tot stukken geperst. Wanneer de zeep te hard is moet men iets meer cocosvet gebruiken. De zeep bevat tenslotte ongeveer 30 % water.
Geconcentreerde vloeibare zeep voor het wassen van zijde
Water |
55 dl |
Kaliumhydroxyde |
5 dl |
Glycol |
20 dl |
Oliezuur |
20 dl |
Het kaliumhydroxyde wordt in het water opgelost en met het glycol gemengd. De oplossing verhit men tot koken en voegt voorzichtig het oliezuur toe. Men neutraliseert de zeep tot ze op phenolphtaleïne juist neutraal reageert.
Zadelzeep
Bijenwas |
500 dl |
Kaliumhydroxyde |
80 dl |
Water |
800 dl |
Deze worden gedurende 5 minuten samen gekookt tot de was verzeept is. Hiernaast lost men 160 dl Castiliaansche zeep in 800 dl heet water op en mengt de beide zeepoplossingen onder goed roeren. Ten slotte voegt men nog 1200 dl terpentijnolie toe.
Ricinusoliezeep
Kaliumhydroxyde 80% |
25 dl |
Spiritus 96% |
25 dl |
Ricinusolie |
100 dl |
Men verwarmt de spiritus op een waterbad en lost hierin het vaste kaliumhydroxyde op. Hierbij voegt men de ricinusolie en roert goed door.
Men verkrijgt een ondoorschijnende gelei, die bij het staan op een warme plaats geheel doorschijnend wordt.
Met behulp van deze zeep kan men een uitstekende eresolzeepoplossing maken door aan de bovengenoemde hoeveelheid 142 dl cresol toe te voegen en dan zoveel water, dat het gehele kwantum 300 dl weegt.
Handwasmiddel
Een zeep, die zonder water gebruikt wordt, kan bestaan uit:
Agar-agar |
2 dl |
Psyllium |
3 dl |
Glycerine |
50 dl |
Gecalcineerde soda |
50 dl |
Zachte zeep |
50 dl |
Ammoniak |
25 dl |
Eau de Javelle |
5 dl |
Water |
815 dl |
Zeeppoeder
Harszeep |
5 dl |
Oliezuur-zeep |
5 dl |
Pine-oil |
10 dl |
Gecalcineerde soda |
75 dl |
Water |
5 dl |
De zeep wordt in het water en de pine-olie opgelost. De fijne gecalcineerde soda wordt nu onder voortdurend omroeren aan de zeepoplossing toegevoegd. Tenslotte wrijft men de gehele massa door een zeef.
Dit zeeppoeder wordt speciaal gebruikt voor het schoonmaken van graniet, marmer, tegels en beton, daar het poeder alle vetten gemakkelijk oplost.
Puimsteenzeep voor handwerkslieden
Stearinezuur |
100 dl |
Natronloog van 32 Bé |
54 dl |
Gecalcineerde soda |
10 dl |
Water |
836 dl |
en zoveel puimsteen als opgenomen wordt.
of:
Water |
2000 dl |
Harde zeep |
650 dl |
Glycerine |
70 dl |
Borax |
180 dl |
Gecalcineerde soda |
10 dl |
Gecalcineerde soda |
90 dl |
Puimsteenpoeder |
1000 dl |
Safrol enige tiende procenten |
De zeep wordt in twee derde van het water opgelost, de andere bestanddelen in de rest van het water. De beide oplossingen worden dan gemengd. Zodra de massa dik begint te worden voegt men het puimsteenpoeder toe.
Door meer water te nemen kan men de pasta zachter maken. Later kan men geen water meer toevoegen.
Met enige procenten methylhexaline verkrijgt men een zeep, die zelfs de allervuilste handen in zeer korte tijd schoonmaakt. De reuk is echter niet zeer aangenaam.
Zeep voor chemische reiniging
Oliezuur (gedestilleerd) |
10 dl |
20-pcts kaliloog in spiritus |
10 dl |
Tetrachloorkoolstof |
50 dl |
Men neutraliseert het oliezuur met de alcoholische kaliumhydroxydeoplossing en mengt de zeep met tetrachloorkoolstof. Deze zeepoplossing wordt gebruikt voor het verwijderen van vlekken. Het behandelde kledingstuk moet hierna met benzine of tetrachloorkoolstof nagewassen worden.
Een niet alkalische zeep voor hetzelfde doel, dus voor zeer gevoelige stoffen, krijgt men door 130 delen diglycololeaat op te lossen in 28 dl tetraline en 30 dl nafta.
Veegpoeder [2]
Zand |
10 dl |
Zaagmeel |
3.5 dl |
Zout |
1.5 dl |
Paraffine-olie |
1 dl |
De stoffen worden zorgvuldig gemengd.
of:
Zand |
35 dl |
Zaagmeel |
40 dl |
Paraffine-olie |
15 dl |
Water (eventueel gekleurd) |
10 dl |
In plaats van zand kan men ook andere gemalen scherpe stoffen nemen. De olie kan men als emulsie toevoegen, terwijl men ook ontsmettende stoffen toe kan voegen. Soms voegt men naftaline toe, terwijl de onaangename reuk van smeerolie met toegevoegde eucalyptusolie of sassefrasolie overdekt wordt.
Zeep voor het reinigen
van vloerkleeden
Oliezuur |
28 dl |
Butylglycolether |
5 dl |
Ethyleendichloride |
13 dl |
Triaethanolamine |
15 dl |
Water |
125 dl |
Isopropylalcohol |
14 dl |
Men lost het oliezuur in ethyleendichloride en butylglycolether op, het triaethanolamine wordt in het water opgelost. De beide oplossingen worden dan gemengd. Men roert goed door en voegt dan zooveel isopropylalcohol toe tot het mengsel geheel helder wordt. De emulsie, die ontstaat wanneer men deze zeepoplossing met een gelijk volume water mengt, is een zeer goed reinigingsmiddel voor dekens en kleden.
Een tweede preparaat voor hetzelfde doel bestaat uit:
Diglicololeaat |
44 dl |
Butylglycolether |
5 dl |
Ethyleendichloride |
12 dl |
Spiritus |
15 dl |
Oliezuur |
11 dl |
Ammoniak |
11 dl |
Water |
45 dl |
Oplosmiddel voor de
chemische wasserij
Glycololeaat |
2 dl |
Tetrachloorkoolstof |
60 dl |
Benzine |
18 dl |
Petroleumdestillaat |
20 dl |
Reinigingscrême
Recept no. 1. |
Ammoniumoleaat |
2 dl |
Ammoniak |
2 dl |
Ether |
1 dl |
Benzine |
5 dl |
Chloroform |
1 dl |
De ammoniak en de zeep worden eerst gemengd. Aan de oplossing voegt men eerst ether, dan de benzine en tenslotte de chloroform toe, alles goed schudden.
Recept no. 1. |
Cocoszeep |
5 dl |
Ammoniak |
8 dl |
20-pcts potas oplossing |
4 dl |
Water |
13 dl |
De zeep wordt in 10 dl water opgelost. Hierna voegt men de ammoniak en de potasoplossing toe en de rest van het water.
Deze zeepcrême mengt men nu met zoveel benzine als nodig is om de vetvlekken uit kledingstukken te verwijderen.
Reinigingsoplossing
Ammoniakspiritus |
20 dl |
Ether |
50 dl |
Benzine |
150 dl |
Lavendelolie |
5 dl |
Zeephouttinctuur |
225 dl |
Spiritus |
500 dl |
Vintage Scotland's Soap
poster by Jean de Paleologue 1893
Antiseptisch reinigingsmiddel
Triaethanolaminestearaat |
5 dl |
Gezuiverde petroleum |
16 dl |
Carbolzuur |
1 dl |
Kokend water |
45 dl |
Het stearaat wordt door verwarmen in de petroleum opgelost. Aan de oplossing voegt men onder heftig roeren het kokende water toe en tenslotte het carbolzuur.
Nitro-reinigingsmiddel
voor geweerlopen
Amylacetaat |
4 dl |
Benzol |
4 dl |
Zuivere smeerolie |
8 dl |
Men trekt poetskatoen of werk, dat met deze oplossing bevochtigd is, zo lang door de geweerloop tot het katoen geheel schoon blijft. Er blijft een dun laagje olie in de loop achter.
Vloeistof voor droogreinigen
Butylglycolether |
1 dl |
Diglycololeaat |
1 dl |
Water |
1 dl |
Isopropylalcohol |
10 dl |
Tetrachloorkoolstof |
14 dl |
Oplosmiddel onbrandbaar
v.chemisch reinigen
Nafta, kpt. 90-150℃ |
40 dl |
Tetrachloorkoolstof |
60 dl |
of: |
|
Zuiver trichloorethyleen |
800 dl |
Reinigingsmiddelen
in het huishouden
Zeep in poeder |
2 dl |
Gecalcineerde soda |
3 dl |
Trinatriumfosfaat |
40 dl |
Kwartsmeel |
55 dl |
Oplosmiddel voor
verstopte pijpen
Kaliumhydroxyde (droog gemalen) |
99 dl |
Aluminiumpoeder |
1 dl |
Eau de Javelle
(bleekwater)
Bleekpoeder |
20 dl |
Gecalcineerde soda |
20 dl |
Water |
400 dl |
Bij het mengen goed roeren. Een nacht laten bezinken, de volgende dag de heldere vloeistof afhevelen.
Zuur voor de wasserij
Oxaalzuur (gif) |
3 dl |
Water |
24 dl |
Het mengsel wordt verwarmd tot het zuur geheel opgelost is. Hierna voegt men toe:
Op 100 kg was voegt men bij het spoelwater ½ l van dit zuur, waardoor het neerslaan van onoplosbare kalk op de was vermeden wordt.
Wasblauw
Ultramarijnblauw |
35 dl |
Anilineblauw in water oplosbaar |
1 dl |
Gecalcineerde soda |
10 dl |
Gecalcineerde soda |
30 dl |
Stroop |
7 dl |
Deze bestanddelen worden met weinig water tot een stijve pasta gemengd, in vormen geperst en gedroogd (kogeltjes blauw)
Wasblauw (vloeibaar)
Berlijns blauw |
1 dl |
Gedestilleerd water |
32 dl |
Oxaalzuur (gif) |
¼ dl |
Reinigingsmiddel
voor vensterruiten [1]
Harde zeep |
2 dl |
Water |
5 dl |
Krijtwit |
7 dl |
Tripelpoeder |
2 dl |
Petroleumdestillaat |
5 dl |
De zeep wordt in het hete water opgelost, hierna voegt men de petroleum toe, schudt goed door en mengt de emulsie met de vaste stoffen. Door toevoegen van meer water en petroleum kan de massa meer vloeibaar gemaakt worden.
Reinigingsmiddel
voor vensterruiten [2]
Zeephoutpoeder |
1, |
5 |
dl |
Zwavelzuur 66° Bé |
10 |
|
dl |
Kopersulfaat |
0, |
02 |
dl |
Water |
90 |
|
dl |
Het zeephout wordt met water uitgekookt en gefiltreerd. Het afgekoelde filtraat wordt met het zwavelzuur gemengd, het kopersulfaat toegevoegd en dan wordt met water tot ongeveer 100 dl verdund. Met behulp van tripel kan men een pasta maken.
Reinigingsmiddel voor behangsel
Tarwestijfsel |
35 dl |
Verzadigde keukenzoutopl. |
65 dl |
De beide stoffen worden gemengd en dan op een waterbad zolang verwarmd tot zich een taaie gummiachtige massa gevormd heeft. Wanneer men ook vettig vuil verwijderen wil, voegt men tegen het eind van de bereiding
iets petroleum toe.
Met de massa kan men gladde wanden schoonmaken, daar de massa het vuil als een soort vlakgom wegneemt.
Kwastenreinigingsmiddel
Eerst lost men 1 l oliezuur in 2 l petroleum op. Hiernaast mengt men ¼ l sterke ammoniak met ¼ l spiritus en giet dan de ammoniakoplossing langzaam bij de oliezuur-oplossing. De hard geworden kwasten laat men een nacht in dit mengsel staan en wast ze dan met warm water uit.
Reinigingsmiddel voor rubbervloeren
Oliezuur |
8 dl |
Triaethanolamine |
3 dl |
Water |
30 dl |
Spindelolie |
40 dl |
Het triaethanolamine wordt in het water opgelost en het zuur toegevoegd. Dan verwarmen tot men een gelijkmatige zeepoplossing verkregen heeft. Nu wordt de spindelolie langzaam toegevoegd en geroerd tot de emulsie homogeen is.
Veegpoeder [2]
Zeezand |
40 dl |
Leemhoudend zand |
25 dl |
Silicagel |
10 dl |
Fijn houtmeel (zacht) |
20 dl |
Gemalen steenzout |
10 dl |
Chloorcalcium |
7 dl |
Lysol |
3 dl |
Glycerine |
2 dl |
Scheerzeep [2]
Rundvet |
20 dl |
Ricinusolie |
1 dl |
Cocosvet |
4 dl |
Natronloog 35° Bé |
10 dl |
Kaliloog 22° Bé |
6 dl |
Potasoplossing 22° Bé |
3 dl |
Het mengsel der vetten wordt op 50°C verwarmd, de loog en de potasoplossing worden gemengd en nu voegt men de loog zeer langzaam bij het vet. Dit toevoegen moet zo voorzichtig geschieden, dat de toegevoegde hoeveelheid loog onmiddellijk door het vet opgenomen wordt. Er mag zich geen loog of vet afscheiden. Zodra de zeep doorzichtig is, kan men parfum toevoegen en de massa in vormen gieten.
Het parfum kan uit 140 dl thijmolie, 80 dl kummelolie en 40 dl bergamotolie bestaan. Hiervan voegt men 0,25 % toe.
Parfum voor scheerzeep
Lavendelolie |
350 dl |
Lavandine |
200 dl |
Fenylethylalcohol |
200 dl |
Palmarosa-olie |
50 dl |
Geraniumolie (Afr.) |
100 dl |
Fixol-lavendel |
100 dl |
Vloeibare scheerzeep
Oliezuur |
19, |
5 |
dl |
Cocosvetzuur |
3 |
|
dl |
Ricinusvetzuur |
1 |
|
dl |
Kaliloog 50° Bé |
10 |
|
dl |
Spiritus |
5 |
|
dl |
Gedestill. water |
45 |
|
dl |
De vetzuren worden in een koperen ketel samengesmolten en op 75° C verwarmd. Hiernaast doet men de loog met 25 dl water in een andere ketel en verhit de oplossing tot koken. Onder goed roeren voegt men nu de vetzuren bij de kokende loog, de verzeping verloopt bijna ogenblikkelijk. Men controleert de alcaliteit met fenolftaleïne, voegt de rest van het water toe en kookt nog een ogenblik op. De overmaat loog wordt nu met Cimol-neutraal RF, ongeveer 1 dl geneutraliseerd. Hiervoor kan men ook Turksch-roodolie nemen, voor iedere 50mg KOH ongeveer 1g 1OO-pcts Turksch-roodolie. Men laat de zeep iets afkoelen, voegt de alcohol en het parfum toe en laat de zeep ongeveer 3 weken rustig staan. Hierna wordt de zeep gefiltreerd.
Scheercrême
Olijfolie |
30 dl |
Oliezuur |
15 dl |
Cocosvet |
5 dl |
Kaliloog 24° Bé |
30 dl |
Potasoplossing 24° Bé |
15 dl |
Natronloog 36° Bé |
10 dl |
De olie wordt op 60°C verwarmd en met de loog gemengd. Hierna laat men de ketel enige uren warm staan (eventueel isoleren) en roert dan weer goed door. De zeep moet enige weken blijven staan.
Scheerzeep z. schuim
Cocosvet |
20 dl |
Varkensvet |
15 dl |
Kaliumhydroxyde |
25 dl |
Triaethanolamine |
13 dl |
Borax |
3 dl |
Gedestilleerd water |
145 dl |
Het vet wordt met het kaliumhydroxyde verzeept en dan het triaethanolamine toegevoegd. Hierna voegt men toe:
Glycerine |
100 dl |
Stearine |
|
Glycerinemonostearaat |
40 dl |
Gedestilleerd water |
400-500 dl |
De crème laat men enige tijd staan en maalt ze dan fijn op een walsenmolen.
Overvette zeep
Toiletzeep |
98 dl |
Lanettewas U |
2 dl |
Ook scheerzeep en medicinale zeep kunnen door toevoegen van enige procenten lanettewas verbeterd worden. |
Harde kalizeep voor de textielindustrie
Cocosolievetzuur |
30 dl |
Grondnotenolievetzuur |
20 dl |
Talgvetzuur |
50 dl |
Kaliloog vast |
ca. 20 dl |
Water |
ca. 40 dl |
De juiste hoeveelheid loog moet door het bepalen van het verzeepingsgetal van het vetzuurmengsel berekend worden. Men verzeept in een dubbelwandigen ketel, waarbij men eerst de loog in de ketel vult en iets gereed zijnde zeep toevoegt en tot koken verhit. Nu laat men de vetzuren, die op 80°C verwarmd moeten zijn, in een dunne straal toevloeien. Na afloop van het verzepen bepaalt men door titreren met fenolftaleïne de overmaat loog en stelt deze op 0,1 % in. Of de massa geheel verzeept is, bepaalt men door een proefje uit de ketel te nemen en in absolute alcohol op te lossen; deze oplossing moet helder blijven, ook na toevoegen van iets ammoniak. Men zorgt er voor, dat de zeep zoveel water bevat, dat ze 65 % vetzuur bevat. De zeep kan nog verbeterd worden door een paar procenten oplosmiddel toe te voegen, bijvoorbeeld:
Tetraline |
2 dl |
Methylhexaline |
3 dl |
of: |
Turksch-roodolie |
1 dl |
Hexaline |
3 dl |
Tetrachloorkoolstof |
1 dl |