techniek en Dhz

Glas en glasachtige materialen

glaswerk

Glassoorten

Er zijn meer glassoorten dan je bedenken kunt. Sommige soorten glas zijn in onbruik geraakt, met andere soorten kom je dagelijks in aanraking. Glas gedraagt zich als een vaste stof, maar is eigenlijk een gestolde vloeistof. Dat is soms te zien aan een oud vensterglas, dat door de jaren heen, langzaam is uitgezakt. Je ziet dan dat het beeld vervormd, als je er door heen kijkt. Anders gezegd: glas moeten we als een onderkoelde vloeistof opvatten, waarvan de taaiheid zo groot geworden is, dat ze de indruk maakt van een vaste stof. Een uitzondering hierop is bergkristal, welzeker een vaste stof, met een molecuulstructuur dat door de jaren heen is gevormd.
Even googlen, en er is veel te vinden over glas, oorsprong en gebruik, dat terug gaat tot in de oudheid. Meer weten? Kijk dan op: Glas door de historie heen.
Wij beperken ons op deze pagina tot het vermelden van glassoorten, samenstellingen, toepassingen en bewerkingen als het etsen en solderen van glas. Wist je trouwens dat je kristalglas kunt slijpen als zijnde een diamant?
mengen en roeren
Wees voorzichtig met chemische stoffen. Lees!

Horak-glas

Zand 60-70
dl
Boorzuur 15-30
dl
Potas 1-2
dl
Soda 3-6
dl
Zirconiumoxyde 1-3
dl
Titaandioxyde 1-3
dl
Dit glas is bijzonder elastisch en verdraagt snelle temperatuursveranderingen. Ook het volgende recept geeft een zeer goede glassoort:
Zand 70
dl
Boorzuur 16-20
dl
Loodglit 10
dl
IJzeroxyde 5
dl
horak-glas
Horak glas

Robijnglas

Aan de glassmelt voegt men het volgende toe:
Selenium 2
dl
Cadmiumsulfide 1
dl
Arseentrioxyde 1
dl
Koolstof ½
dl

Belgisch spiegelglas

Wit zand 500
dl
Sulfaat 170
dl
Calciet 400
dl
Gemalen steenkool 10
dl
Arseenzuur 2
dl

Boheems spiegelglas

Kwarts 500
dl
Potas 200
dl
Calciet 85
dl
Arsenicum 1
dl

Duits spiegelglas

Wit zand 500
dl
Natriumsulfaat 170
dl
Soda 30
dl
Calciet 180
dl
Gemalen steenkool 10
dl
Arsenicum 5
dl

Frans spiegelglas

Wit zand 500
dl
Kalk 170
dl
Sulfaat 190
dl
Gemalen steenkool 5
dl
Arsenicum 5
dl

Engels spiegelglas

Wit zand 500
dl
Sulfaat 140
dl
Calciet 180
dl
Gemalen steenkool 5
dl
Arsenicum 5
dl

Kristalglas

Loodmenie 75
dl
Wit zand, met zoutzuur


 uitgekookt 50
dl
Gecalcineerde potas 18
dl
Gecalcineerde borax 6
dl
Arsenicum (vergif) 1
dl
Het glas kan voor het imiteren van diamant gebruikt worden.
kristalglas-als-diamant-geslepen
Kristalglas als diamant geslepen

Kalkglazuur

Kalksteen 100
dl
Kaolin 26
dl
Gecalcineerde kaolin 245
dl
Zand 396
dl
Inbranden bij Seger-kegel 13. De glazuur is glanzend.
een matte glazuur:
Kalksteen 100
dl
Kaolin 26
dl
Gecalcineerde kaolin 112
dl
Zand 96
dl
Inbranden bij Seger-kegel 11.
Beide glazuren zijn bestand tegen chemische en mechanische inwerking.

Glazuur (zuurvast)

Loodoxyde 8
dl
Natriumoxyde 1
dl
IJzeroxyde 1
dl
Kwarts 15
dl
Boorzuur (watervrij) 4
dl

Magnesia-kalkglazuur

Gecalc. magnesiet 19
dl
Kalksteen 78
dl
Kaolin 26
dl
Gecalc. kaolin 45
dl
Zand 144
dl

Glasachtig emaille

Borax 240
dl
Potas 410 dl
Salpeter 30
dl
Soda 120
dl
Kalkspaat 30
dl
Kwarts 170
dl
Samensmelten, breken en fijn malen, mengen met 60 dl kleurgevende stoffen en 20 dl zirconiumoxyde.
.

De winkel van ons allemaal

Etsen van glas

Een leuke bezigheid is het etsen van glas. Dat gaat in principe op onderstaande manier:
  • Er wordt een etsmiddel op het glas aangebracht. Na een bepaalde droogtijd of inwerktijd wordt het etsmiddel verwijderd en is het resultaat van de etsende werking op het glas achter gelaten. De plekken die niet geëtst mogen worden zijn hierbij afgedekt.
  • Gewoonlijk wordt met sjablonen gewerkt. Maar het, op kunstzinnige manier, met penseel aanbrengen van een afdekkend middel, of juist het etsende middel is ook een mogelijkheid.
Bedenk dat voor het etsen van glas, niet alle glassoorten geschikt zijn. Bij gewone drinkglazen of vensterglas zal je dat vast en zeker lukken. Maar bij een hittebestendig theeglas hoef je het niet te proberen. Dat glas is eenvoudigweg te hard voor een etsmiddel.

Er zijn diverse etsmiddelen voor glas verkrijgbaar in de hobbywinkel. Of je koopt ze gemakkelijk online. Voor wie wil experimenteren met zelfgemaakte middelen om glas te etsen, volgen hieronder enkele oude fabrieksrecepten.

glas-etsen

Glas etsen met houtlijm

In dit oude ambachtelijke recept wordt gebruikt gemaakt van ouderwetse, in water oplosbare, houtlijm. Men maakt eerst een gewone lijmoplossing door houtlijm een nacht in water te weken en dan in een waterbad op te lossen. Nu voegt men op 100 dl droge lijm 6 dl aluin toe en voegt eventueel nog zo veel water toe tot de lijm ongeveer zo dik is als gewone stroop.

Deze lijmoplossing strijkt men nu met een penseel op het glas; dit kan met behulp van een schabloon volgens een bepaalde tekening geschieden. Na een half uur brengt men nog eens een laag lijm op, zodat men een gladde gelijkmatige laag verkregen heeft. Men laat het glas nu in een warm vertrek gedurende 24 uur drogen, tot de lijm hard genoeg is. Dan plaatst men het glas in een droogkamer of droogkast, die op 40° C verwarmd wordt. De lijm springt nu van het glas af en neemt het oppervlak van het glas mee. Dit geschiedt volgens kristalachtige figuren. Het glas wordt nu met warm water afgewassen en gedroogd.

Glas etsen met waterglas

Zeer eenvoudig kan men glas merken met een waterglasoplossing van 40° Bé. Na het drogen hecht het vrij goed en na enige weken kan men het ingedroogde waterglas verwijderen, daar het dan het glas aangevreten en dus geëtst heeft.

Etsmiddelen voor glas

Heet water 19 ,0 dl
Ammoniumdifluoride 69 ,5 dl
Natriumfluoride 2 ,5 dl
Fluorwaterstofzuur 30% 9 ,0 dl
 of:
Heet water 18
dl
Ammoniumdifluoride 40
dl
Natriumfluoride 10
dl
Melasse 20
dl
Fluorwaterstof 60% 18
dl
Men mengt de bestanddelen in een loden bak; voor het gebruik goed omroeren. Kleine voorwerpen van glas kan men in een mandje van koper doen en dan indompelen. Flessen moeten met een rubberstop gesloten worden; wanneer de binnenkant ook mat geëtst wordt, breken ze zeer gemakkelijk. Men dompelt ongeveer 1 min, laat 10 sec afdruipen en wast dan met heet water goed af. Hierna dompelt men nog eens in de vloeistof. Indien het voorwerp niet mat genoeg is laat men het glas langer in de etsvloeistof.

Omdat de dampen van het etszuur zeer gevaarlijk zijn, moet men voor goede ventilatie zorgen. Wanneer de vloeistof uitgeput raakt kan men het met nieuw fluorwaterstofzuur versterken.

Ets-afdekmassa

Asfalt 12 ,5 dl
Bijenwas 4 ,5 dl
Ceresine 58 ,0 dl
Stearinezuur 25 ,0 dl

Glas-etsinkt

Heet water 12
dl
Ammoniumdifluoride 15
dl
Oxaalzuur 8
dl
Ammoniumsulfaat 10
dl
Glycerine 40
dl
Bariumsulfaat 15
dl
Wanneer de inkt niet goed genoeg hecht, verdunt men met iets meer water. Door 2 % natriumfluoride toe te voegen kan men de inkt soms verbeteren. Het glas moet iets voorgewarmd worden. De inkt wordt in flessen van eboniet of lood bewaard. Men schrijft met een gewone stalen pen, laat 2 min inwerken en wast dan met heet water af.

Schrijfinkt voor glas

Gebleekte schellak 60
dl
Venetiaanse terpentijn 30
dl
Sandarak 8
dl
Terpentijnolie 90
dl
Pigment 15
dl
Als pigment kan men roetzwart, ultramarijnblauw, vermiljoen of chromaatgroen nemen.
HEBBEN

Emailleren van metalen

Emailleren is het opsmelten van een laag glasachtige massa. De kwaliteit van het geëmailleerde eindprodukt is afhankelijk van:
  • De kwaliteit van het emaille zelf.
  • De ondergrond moet absoluut schoon, roestvrij en vetvrij zijn.
  • De juiste werkmethode.
Wil je meer weten over het proces van de emailleer-techniek, dan kijk je op de pagina Techniek van het emailleren
vintage-geemailleerde-ring
Vintage geëmaileerde ring

Gekleurd emaille voor sieraden

Rood:
'Cassius' purper 6
dl
Kristalglas 30
dl
Borax 4
dl
Blauw:
Kristalglas 34
dl
Borax 6
dl
Cobaltoxyde 4
dl
Beenzwart 4
dl
Arsenigzuur 2
dl
Groen:
Kristalglas 80
dl
Koperoxyde 4
dl
Borax 2
dl
Donker groen:
Kristalglas 30
dl
Borax 8
dl
Koperoxyde 4
dl
Beenzwart 4
dl
Arsenigzuur 2
dl
Zwart:
Kristalglas 30
dl
Borax 8
dl
Koperoxyde 4
dl
Ferrioxyde 3
dl
Cobaltoxyde 4
dl
Mangaanoxyde 4
dl
Wit:
Kristalglas 30
dl
Stannioxyde 6
dl
Borax 6
dl
Arsenigzuur 2
dl
HEBBEN

Glas solderen

Ja, je leest het goed! Glas kun je solderen. Voorwaarde is wel, dat je het glas zeer goed hebt ontvet. Maar eigenlijk spreekt dat voor zichzelf bij soldeerverbindingen.

Voor het solderen gebruik je een legering van tin met aluminium, zink of koper. Deze legeringen hechten goed aan heet glas. Het glas wordt goed heet gemaakt en men wrijft het soldeer op de verhitte delen. Het soldeer kan met een rolletje papier of met aluminium gelijkmatig verdeeld worden. Hierna drukt men de te lassen delen aan elkaar en laat het geheel afkoelen. De samenstelling van glassoldeer zie je in de tabel hieronder.

Glassoldeer

Tin 90
dl
Aluminium 10
dl
 of:
Tin 95
dl
Zink 5
dl
 of:
Tin 95
dl
Koper 5
dl

Vuurvaste kroezen

Vlokken graphiet 21
dl
Siliciumcarbide 45
dl
Flintsteen 11
dl
Borax 5
dl
Teer 18
dl


 
Op deze website zijn delen van de boeken: Mengen en Roeren uit de jaren 30 opgenomen met een schat aan informatie.
Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde
stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met chemische stoffen of van het opvolgen van recepten op deze website.
Wees voorzichtig met chemische stoffen. Lees!
copyright © 2024 -
vindikhier.nl - all rights reserved